PREMIERA

⌈ Założyciel firmy XAVIAN, pan ROBERTO BARLETTA, urodził się w Turynie w północnych Włoszech. W 1989 roku zszokował szkolną komisję egzaminacyjną swoim projektem wzmacniacza audio pracującego w klasie A. W tym samym roku Roberto rozpoczął pracę dla jednej z włoskich firm produkujących kolumny głośnikowe i wzmacniacze mocy. W roku 1994 roku postanowił przeprowadzić się do Pragi. Po dwóch latach niełatwej „aklimatyzacji” założył firmę Xavian. Jej nazwa pochodzi z greckiej mitologii – „Xavian” to święte miejsce dla muz, uważane za źródło inspiracji. za: Genesis of a myth. Our story, www.xavian.cz⌋

item praskiej wystawy, jednej z ostatnich wystaw audio, które odbyły się przed wybuchem pandemii koronawirusa, były kolumny Quarta frmy XAVIAN (HF | № 191). To potężne, trójdrożne monitory odsłuchowe, w których słowo ‘monitor’ znaczy to, co znaczyło dla inżynierów BBC projektujących swoje kolumny przeznaczone do studiów nagraniowych. I takie jest też „zaplecze” kolumn Quatra, które swoim wyglądem wprost nawiązują do największych kolumn BBC, a więc i do modelu Harbeth M40.1, z którego korzystam.

W cieniu tej premiery – obok Quarta pokazano także nieco mniejsze kolumny Terza – niemal niezauważone, przeszły niewielkie kolumny Corallo Esclusivo. Choć piękne, całe w drewnie, z rozwiązaniami zaczerpniętymi z flagowych kolumn tej firmy, choć nawiązujące do włoskich wzorców, były zbyt małe, aby mogły się „przebić” w medialnym przekazie.

| CORALLO ESCLUSIVO

Co by jednak nie mówić – są piękne. To średniej wielkości, fantastycznie wykonane kolumny podstawkowe, należące do serii „Natura”. Oprócz nich znajdziemy w niej jeszcze trzy inne głośniki podstawkowe – tańsze Perla Esclusivo (HF | № 176), droższe Madra Esclusivo oraz Premio Esclusivo, a także dwa podłogowe, Madre Perla i Stella, będące rozwinięciem kolumn podstawkowych.

ROBERTO BARLETTA
Właściciel, konstruktor

Roberto Barletta w czasie niedawnego wypadu w góry.

WOJCIECH PACUŁA: Dla kogo są przeznaczone pana nowe kolumny?
ROBERTO BARLETTA: Model Corallo Esclusivo przeznaczony jest do mniejszych pomieszczeń odsłuchowych, przede wszystkim tam, gdzie trzeba postawić głośnik blisko ściany lub na półkach z książkami. Głębokość jego obudowy jest niewielka, aby instalacja była jak najprostsza. Dobrze wykonany system zamknięty zwykle lepiej pasuje do pomieszczeń, w których wzbudza się bas, do mniejszych przestrzeni lub po prostu do mocno wytłumionych pomieszczeń.

WP: Kto zaprojektował Corallo Esclusivo?
RB: Corallo Esclusivo to projekt wykonany całkowicie przeze mnie, od projektu obudowy do zwrotnicy i wszystkich innych detali.

WP: Czym różni się ten model od, testowanego przez nas wcześniej, Perla Esclusivo? – Na pierwszy rzut oka wydają się podobne.
RB: Perla Esclusivo to głośnik typu bas-refleks z mniejszym głośnikiem nisko-średniotonowym, tak naprawdę, to zupełnie inna koncepcja. W przypadku Corallo głośnik wysokotonowy jest filtrowany przy niższej częstotliwości, ponieważ jest to miękka kopułka o średnicy 29 mm, mająca niżej położoną częstotliwość rezonansową. Filtr niskoprzepustowy w Corallo opada 12 dB/oktawę, a w Perla 18 dB/oktawę. To różne aplikacje dla różnych produktów.

WP: Proszę powiedzieć parę słów o marce AudioBarletta.
RB: AudioBarletta to moja własna marka przetworników, które produkujemy we Włoszech już od pięciu lat. Są wykonane całkowicie według naszych specyfikacji. Wybieramy membranę, cewkę, zawieszenia, kosze, magnesy, miedziane elementy i wszystkie inne części magnetycznego „silnika”. Stworzenie własnych przetworników jest marzeniem każdego inżyniera dźwięku. Membrany i kopułki pochodzą przede wszystkim od znanego niemieckiego producenta Dr. Kurt Müller, który oferuje najlepsze materiały i rozwiązania tego typu w Europie.

W tym momencie Xavian jest prawie całkowicie niezależny, ponieważ praktycznie sami wykonujemy kolumny w naszej fabryce o powierzchni 1200 m2 obudowy, lakierujemy je, montujemy zwrotnice, porty bas-refleks, przeprowadzamy kontrolę jakości, pakujemy. Wszystko jest wykonywane „pod jednym dachem”, a ja jestem tam codziennie obecny. Staramy się rozpropagować markę AudioBarletta także wśród innych firm, które mogą zamawiać dopasowane do swoich potrzeb wysokiej jakości przetworniki, dostępne z naszego magazynu w centrum Europy. RB

⁝

CORALLO ESCLUSIVO to kolumny dwudrożne, w których wykorzystano 29 mm kopułkę z miękką membraną oraz 175 mm papierowy, powlekany głośnik nisko-średniotonowy, obydwa projektu firmy AudioBarletta, czyli firmy siostrzanej Xavian Prague. Trzeba powiedzieć, że to świetne głośniki, z ciężkimi, sztywnymi, odlewanymi z koszami ze stopu aluminiowo-magnezowego.

W głośniku wysokotonowym (D29/110LAB) zastosowano dużą puszkę z tyłu membrany, która obniża częstotliwość rezonansową systemu, a w nisko-średniotonowym (18W/PA38AP) zastosowano nieruchomy, aluminiowy stożek fazowy, który wygładza fazę przy górnym skraju przenoszenia. Jego cechą szczególną jest podwójna fałda zwieszenia, przypominająca zawieszenie starych, wysokoskutecznych głośników. Obydwa przetworniki wykonywane są we Włoszech.

Punkt podziału zwrotnicy ustalono na 2500 Hz, a o impedancji producent mówi „8 Ω”. To, jak mówiliśmy, konstrukcja z obudową zamkniętą, nie ma wiec co liczyć na wspomaganie bas-refleksu w odtwarzaniu basu – pasmo przenoszenia zaczyna się przy 59 Hz (-3 dB). Z drugiej strony dostaniemy szybki, niepodbarwiony bas.
Kolumny mają wymiary 230 x 236 x 355 mm, są więc naprawdę zgrabne. Są też ciężkie – waga 10 kg pochodzi od drewna użytego na ich obudowę. Obudowy dostępne są w kilku wersjach kolorystycznych, w tym w lakierach białym i czarnym. Testujemy najnowszą wersję w okleinie „Cognac Oak”.

Zwrotnica | Aby jeszcze bardziej pomóc w integracji głośników zastosowano w kolumnach zwrotnicę własnego pomysłu o nazwie „Zero Phase”, czyli o zminimalizowanych przesunięciach fazowych. Zmontowano ją na płytce drukowanej przy użyciu świetnych elementów biernych, takich jak cewki powietrzne oraz kondensatory Mundorfa z serii „Evo” z aluminiowymi okładzinami; trzeci kondensator polipropylenowy ma naklejkę Xaviana. Zwrotnice przykręcono do tylnej ścianki, ale nie bezpośrednio, a na „poduszce” z nieprasowanego filcu, który tłumi drgania pochodzące od obudowy i od sprężanego wewnątrz powietrza.

To prawdziwie autorskie kolumny, co widać nie tylko po własnych obudowach i przetwornikach, ale i po drobnych szczegółach, jak nazwa firmy – nie tylko na ładnych, złoconych zaciskach głośnikowych, ale nawet na śrubach, którymi mocowane są głośniki.

Podstawki | Do kolumn można dokupić ładne, solidne podstawki o dopasowanej kolorystyce. Składają się one z dwóch cokołów wykonanych z płyt MDF, połączonych ciężką, solidną kolumną, wykonaną z takiego samego drewna, co obudowa kolumn. Postawki stoją na płaskich nóżkach z filcem, które można wykręcając od góry (bardzo wygodne), regulując ich poziom. Ważne – kolumny mają w dnie obudowy wklejone inserty, do których można wkręcić śruby i zamocować kolumny do podstawek. To „patent” stosowany kiedyś w kolumnach Sonus faber, w potem w wielu innych kolumnach.

| JAK SŁUCHALIŚMY

Kolumny Xavian grały w systemie referencyjnym „High Fidelity” i porównywane były do kolumn Harbeth M40.1. Napędzane były wzmacniaczem mocy Soulution 710 przez kable Siltech Triple Crown. Wraz ze mną tworzyły trójkąt równoramienny o długości boku 220 mm (licząc od głośników wysokotonowych), a ich osie przecinały się na mojej głowie. Od tylnej ściany były dość daleko – niemal 100 mm (licząc od tylnej ścianki) – ale nie czułem, że czegoś im brakuje. Trzeba jednak wiedzieć, że zostały zaprojektowane do pracy w bliskiej odległości twardej powierzchni – przybliżając je do ściany za nimi zyskamy jeszcze większy wolumen dźwięku i mocniejsze wypełnienie średniego basu.

Powiedzmy to od razu – kolumny z obudową zamkniętą robią mniejsze wrażenie niż kolumny z bas-refleksem. Przynajmniej na początku i w większości przypadków. Rzecz w tym, że bas-refleks, dobrze zaprojektowany bas-refleks, podbija bas, a więc i powiększa obraz dźwiękowy, dodając do przekazu coś w rodzaju energetycznego „dopalacza”, jakby w środku obudowy znajdowały się puszki z Red Bullem. To nie jest żelazna reguła, ale reguła na tyle powszechna, że można mówić o swego rodzaju „sygnaturze” dźwiękowej konstrukcji, w których głośnik niskotonowy lub nisko-średniotonowy współpracuje z systemem bas-refleks.

W przeciwieństwie do nich kolumny z obudową zamkniętą wydają się w pierwszej chwili mdłe. Nie ma w ich graniu nerwu, nie dostajemy tego „dopalenia” o którym była mowa powyżej. Pijemy nie energetyki, a domową lemoniadę. Do czego trzeba dojrzeć. I właśnie w tym jest ich siła – to kolumny pokazujące zazwyczaj znacznie bardziej dynamiczny i bardziej różnicowany dźwięk. Płacimy za to rozciągnięciem basu i w pewnej mierze także wolumenem dźwięku.

Ich zalety docenimy nie w krótkim demo, a w dłuższych odsłuchach. Dlatego też tak trudno je sprzedać w salonach audio, w których liczy się „przepływ” klientów. Ich prezentacja wymaga dobrej elektroniki, dobrych nagrań i czasu. Preferowane są więc wzmacniacze o wysokiej mocy, a także nagrania w których jest dużo „muzyki”. Jeśli spełnimy te założenia, wtedy dostaniemy coś takiego, jak z testowanych kolumn Roberto Barletty: niesamowitą dynamikę, świetną spójność, wysoką przezroczystość – a więc i różnicowanie – a także przekaz, w którym nie ma „spinki”.

To kolumny stworzone do prezentacji głosu. Ale do tego się chyba przyzwyczailiśmy. Włoskie i tego typu konstrukcje mają w sobie coś, co powoduje, że wokale mają dobry rozmiar, są gęste i przekonywające. W moim przypadku tak właśnie było – zarówno z Nat „King” Colem, jak i z Peterem Gabrielem. Bardzo fajnie wypadły też gitary akustyczne i klasyczne, z dźwięcznym atakiem i bardzo ładnym wypełnieniem. Wygaszenie dźwięku jest trochę skracane, ale przecież wszystkiego mieć nie można. Nie na tyle jednak, żeby pogłos nałożony na fortepian Counta Basiego na płycie Basie nie był dobrze słyszalny nie tylko za nim, czyli w lewym kanale, ale i w prawym.

Wspominam orkiestrę Basiego nie tylko dlatego, że to dobry przykład na niebywałą dynamikę, przede wszystkim sekcji dętej, ale dlatego, że po jakimś czasie z kolumnami Xaviana mamy ochotę na słuchanie rzeczy, które z innymi kolumnami wydają się czasem zbyt jazgotliwe, zbyt płaskie dynamiczne itp. Z Corallo Esclusivo spada z nich ta zasłona i okazuje się, że jazgotliwość jest po prostu energią wysokich tonów, a brak dynamiki powodowany był kompresją wprowadzana przez kolumny. Z Xavianami jest tak, jakby ktoś tę kompresję wyłączył i ciche dźwięki są ciche, a głośne naprawdę głośne.

To nie są oczywiście kolumny, które by zaskoczyły niskim zejściem basu. Dead Can Dance z płyty Anastasis zabrzmiał dynamicznie, mocno, ładnie, ale nie miał potęgi, którą dostaniemy z nawet niewielkimi kolumnami, ale z bas-refleksem. W brzmieniu tego albumu podkreślone zostały inne aspekty, takie jak energia, zwartość i bezbłędnie trzymanie dźwięku w jednym „pakiecie”. Bo Xaviany brzmią doskonale spójnie. I może dlatego zaraz po płycie Basiego wysłuchałem płyt z orkiestrą Benny’ego Goodmana, a za chwilę orkiestrową płytę Petera Gabriela pt. New Blood, chcąc poczuć pełnię, ekspresję i moc dużej orkiestry.

Na ostatniej z wymienionych znalazły się największe przeboje Gabriela, ale nagrane z orkiestrą symfoniczną – na naklejce, która znajdowała się na folii, można było przeczytać: „Recorded with full orchestra – no guitar or drum kit”. Ciekawostką tego wydania jest dodatkowa płytka, singiel 7” typu Picture Disc, wytłoczony na ciężkim winylu, z utworem Solsbury Hill. W każdym razie, podobnie jak wcześniej orkiestry swingowe, tak i teraz duża orkiestra symfoniczna, zabrzmiała z Xavianami znakomicie, bez opóźnień, rozjaśnień i w doskonałym porządku. Coś takiego potrafią dopiero znacznie droższe kolumny z bas-refleksem.

| PODSUMOWANIE

To nie są kolumny, które grałyby ciepło, a mimo to doskonale oddają ekspresję ludzkiego głosu, niuanse gry gitary akustycznej i klasycznej, świetnie pokazują grę na kontrabasie, głownie dzięki temu, że potrafią oddać wyższe harmoniczne w „zgodzie” z dźwiękiem podstawowym. O ile mniejszemu, wyposażonemu w bas-refleks, modelowi Perla Esclusivo bliżej było do kolumn Sonus faber Minima Vintage, o tyle model Corallo Esclusivo przypomina barwą model Minima Amator (I) tejże firmy.

To otwarte, niebywale dynamiczne, dokładne kolumny, które potrafią pokazać duży wolumen dźwięku – to dlatego swingowe orkiestry i orkiestry symfoniczne zabrzmiały z nimi tak dobrze, tak wciągająco. Nie wyrównują dźwięku poszczególnych płyt, dlatego gorzej zarejestrowane nagrania nie zagrają tak dobrze, jak nagrania porządne. Ale nie ma się czym martwic, bo to nie są konstrukcje, które by „rozbierały” dźwięk na czynniki pierwsze bez instrukcji, jak go złożyć. Proponują duży, gęsty, świetnie wyrównany barwowo przekaz o wysokiej dynamice. W dodatku mówimy o rękodziele najwyższej próby. ■

Dane techniczne (wg producenta)

Głośnik nisko-średniotonowy: ø 175 mm
Głośnik wysokotonowy: ø 29 mm
Obudowa: zamknięta
Pasmo przenoszenia: 59 – 20 000 Hz (-3 dB na osi)
Impedancja nominalna: 8 Ω
Częstotliwość podziału: 2500 Hz
Skuteczność: 87 dB (2,83 V/1 m)
Zalecana moc wzmacniacza: 30 - 120 W
Wymiary (sz. x wys. x gł.): 355 x 230 x 236 mm
Waga: 10 kg/szt.